ΤΖΕΗΝ ΕΫΡ-Σαρλότ Μπροντέ

«Είσαι άνθρωπος πειθήνιος, επιμελής, ανιδιοτελής,

πιστός, σταθερός και θαρραλέος, Τζέην.

Είσαι φύση ευγενική και ηρωική συνάμα.

Έχε εμπιστοσύνη στον εαυτό σου».

Σ.ΜΠ.

Ένα ορφανό κορίτσι μεγαλώνει στο πλούσιο αρχοντικό της κυρίας Ρηντ. Ο σύζυγός της, θείος του κοριτσιού, έχει ζητήσει από τη γυναίκα του πριν πεθάνει να το μεγαλώσει με τον καλύτερο τρόπο μαζί με τα δικά τους παιδιά: την Ελίζα, τον Τζων και την Τζωρτζιάνα.

Παρά την υπόσχεση που έχει δώσει, η «θεία Ρηντ» μεταχειρίζεται τη μικρή με αδιαφορία και σκληρότητα. Απαγορεύει στα παιδιά της να έχουν επαφές μαζί της, ενώ ο γιος της την κακομεταχειρίζεται με τον χειρότερο τρόπο.

«Ο Τζων δεν αγαπούσε ιδιαίτερα τη μητέρα του και τις αδελφές του, ενώ έτρεφε ιδιαίτερη αντιπάθεια απέναντι σ’ εμένα. Με φοβέριζε και με τιμωρούσε, όχι δύο η τρεις φορές τη βδομάδα, ούτε μία ή δύο φορές την ημέρα, αλλά συνέχεια. Κάθε μου κύτταρο τον έτρεμε και κάθε μόριο σάρκας πάνω στα κόκαλά μου ζάρωνε όταν με πλησίαζε. Μερικές φορές τα έχανα εντελώς από τον τρόμο που μου ενέπνεε, αφού ήμουν εντελώς απροστάτευτη απέναντι στις απειλές του και στην πραγματοποίησή τους: οι υπηρέτες δεν ήθελαν να προσβάλλουν το νεαρό αφεντικό τους παίρνοντας το μέρος μου εναντίον του, ενώ η Κα Ρηντ έκανε την κουφή και την τυφλή σ’ αυτό το θέμα. Ποτέ δεν τον είχε δει να με χτυπάει και ποτέ δεν τον είχε ακούσει να μου μιλάει άσχημα, παρόλο που συχνά τα έκανε και τα δύο εμπρός της· συχνότερα, ωστόσο, πίσω από την πλάτη της».

Μετά από μία έντονη σκηνή με τον ξάδελφό της, την τιμωρούν απομονώνοντάς της σε ένα τρομακτικό δωμάτιο χωρίς φως. Ο ισχυρός νευρικός κλονισμός που θα υποστεί το παιδί, το αίσθημα της αδικίας που το πνίγει, θα το μετατρέψουν από ένα φοβισμένο πλάσμα σε επιθετικό και ατρόμητο.

«Είχα ποδοπατηθεί άγρια και όφειλα ν’ ανταποδώσω».

Έτσι σύντομα θα βρεθεί εσώκλειστο σε ένα φιλανθρωπικό εκπαιδευτικό ίδρυμα, το Λόγουντ, απ’ όπου δεν λείπουν η κακομεταχείριση, η αδικία, η ανισότητα, οι αναποδιές και οι κακές στιγμές.

Παρόλ’ αυτά, η μικρή θα γνωρίσει εκεί ανθρώπους με τους οποίους θα συνδεθεί φιλικά, θα τους αγαπήσει και θα νιώσει για πρώτη φορά τη θαλπωρή (Έλεν Μπερνς, Δις Τεμπλ). Θα γίνουν για εκείνην πρότυπα και θα ακολουθεί τις σοφές συμβουλές τους σε όλη της τη ζωή.

Από τα δέκα ως τα δεκαοχτώ της θα ζήσει στο Λόγουντ, «έξι ως μαθήτρια και δύο ως δασκάλα». Ως τη στιγμή που θα αναζητήσει την αλλαγή και θα βάλει αγγελία σε μία εφημερίδα, διεκδικώντας μία θέση «οικιακής δασκάλας σε οικογένεια».

Από δω και πέρα η ζωή της, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, θα αλλάξει ριζικά.

Η αφήγηση θα συνεχιστεί σε πρώτο πρόσωπο και η προσωπικότητα της Τζέην Έυρ θα ξετυλίγεται σταδιακά και θα την κάνει ακόμα πιο ενδιαφέρουσα και πιο αγαπητή στον αναγνώστη.

Στα δεκαοχτώ της, λοιπόν, θα βρεθεί για πρώτη φορά σε μία άλλη περιοχή, σε ένα σπίτι διαφορετικό: στο Θόρνβηλντ. Μία κοπέλα όχι και τόσο όμορφη, όπως η ίδια περιγράφει. «Μερικές φορές στεναχωριόμουν που δεν ήμουν περισσότερο όμορφη· ευχόμουνα να είχα ρόδινα μάγουλα, ίσια μύτη και μικρά κερασένια χείλια· ποθούσα να είχα ψηλό, αρχοντικό παράστημα και χαριτωμένες γραμμές. Το θεωρούσα δυστύχημα που ήμουν τόσο μικροκαμωμένη και ωχρή και που είχα τόσο ακανόνιστα και έντονα χαρακτηριστικά». Αλλά ευγενική και καλλιεργημένη, με πειθαρχία και σοβαρότητα.

Στο Θορνβηλντ Χωλ θα γίνει η παιδαγωγός ενός οχτάχρονου κοριτσιού από τη Γαλλία, της Αντέλ.

Ένα τρομακτικό γέλιο, όμως, που συχνά-πυκνά ακούγεται από τους πάνω ορόφους, αλλά και μια σειρά από σοβαρά γεγονότα (απόπειρες εμπρησμού και νυχτερινές επιθέσεις από μία άγνωστη γυναίκα), θα ταράξουν τη γαλήνη και την ήρεμη ευτυχία της κοπέλας και θα αρχίσουν να ξετυλίγουν το κουβάρι ενός καλά κρυμμένου μυστικού.

Η γνωριμία με τον κυκλοθυμικό και ιδιόρρυθμο κύριο Ρότσεστερ, τον εργένη ιδιοκτήτη του σπιτιού που συνήθως απουσιάζει, θα φέρει στη ζωή της Τζέην μία πρωτόγνωρη εσωτερική αναστάτωση και θα αρχίσει να τον ερωτεύεται. Το ίδιο και εκείνος, παρά τις προσπάθειές του να την αποπροσανατολίσει καλώντας στο σπίτι μία μεγάλη παρέα κοσμικών ανθρώπων και αφήνοντας να εννοηθεί πως σκέφτεται να παντρευτεί την πιο όμορφη από τις κοπέλες που την πλαισιώνουν, την επιβλητική, και κακότροπη δεσποινίδα Ίνγκραμ.

Ώσπου γίνεται η αναπάντεχη πρόταση γάμου, που τους αιφνιδιάζει όλους. Σαν ένα όνειρο για την Τζέην, η οποία αδυνατεί να το πιστέψει και, μάλιστα, αρχίζει να νιώθει άβολα με την απαίτηση του μέλλοντος συζύγου της να της προσφέρει ακριβά κοσμήματα και ρούχα. «Όσο πιο πολύ μου ψώνιζε, τόσο πιο πολύ ένιωθα το πρόσωπό μου να καίει από μια αίσθηση ενόχλησης και εξευτελισμού». Κι όμως, όσο περνάει ο καιρός, νιώθει να τον αγαπάει ακόμα περισσότερο. «Ο μέλλων σύζυγός μου γινόταν σιγά σιγά στα μάτια μου το σύμπαν ολόκληρο· ακόμα περισσότερο, κόντευε να γίνει η ελπίδα του παραδείσου».

Λίγο πριν το μυστήριο του γάμου αρχίσει και, ενώ η Τζέην ντυμένη νύφη βρίσκεται στο πλευρό του κύριου Ρότσεστερ, το μυστικό αποκαλύπτεται: εκείνος «έχει ήδη σύζυγο και μάλιστα εν ζωή». Μία άρρωστη, ψυχικά διαταραγμένη γυναίκα, που βρίσκεται κλειδαμπαρωμένη σε μία ειδική κάμαρα του τρίτου πατώματος και της οποίας την ύπαρξη δεν είχε αντιληφθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή κανείς.

Εδώ, με τον πιο απότομο τρόπο, πάνω που αναγνώστης πίστεψε πως οι ταλαιπωρίες της ηρωίδας θα τελειώσουν, ολοκληρώνεται το δεύτερο μέρος του βιβλίου.

Μια νέα, ακόμα πιο σκληρή πραγματικότητα ξεκινάει για την κοπέλα, που αποφασίζει, να φύγει κρυφά και σχεδόν χωρίς καθόλου χρήματα από το Θόρνβηλντ. Θα περάσει από πολλά στάδια, μέχρι να βρεθεί στο πατρικό σπίτι του ιερέα Σαιντ Τζων Ρίβερςκαι των δύο αδερφών του: της Μαίρης και της Νταϊάνας.

Για άλλη μία φορά θα χτίσει τη ζωή της από το μηδέν αναλαμβάνοντας το μονοθέσιο σχολείο θηλέων μιας φτωχικής περιοχής. Και πάλι όμως τα γεγονότα θα τα ανατρέψουν όλα. Ένας πλούσιος θείος της, ο αδερφός του πατέρα της, θα της αφήσει πεθαίνοντας όλη του την περιουσία, που είναι τεράστια. Μέσα από αυτή τη διαδικασία θα ανακαλύψει πως οι Ρίβερς, οι άνθρωποι που την περιέθαλψαν ήταν τελικά συγγενείς της (παιδιά της αδερφής του πατέρα της). Αφού μοιραστεί τη μεγάλη κληρονομιά με τα ξαδέλφια της, αφού έρθει σε σύγκρουση με τον Σαιντ Τζων, ο οποίος επιμένει να την παντρευτεί και να ακολουθήσει μαζί του τον δρόμο της ιεραποστολής, η καρδιά της θα την οδηγήσει και πάλι πίσω στο Θόρνβηλντ Χωλ. Εκεί θα μάθει πως το σπίτι είχε δεχτεί εμπρηστική επίθεση από την γυναίκα του Ρότσεστερ, πως εκείνη σκοτώθηκε και ο ίδιος έμεινε τυφλός και με το ένα του χέρι ακρωτηριασμένο.

Κάπου εδώ θα τελειώσουν επιτέλους οι ανατροπές και θα φτάσει η ώρα για το πολυπόθητο λυτρωτικό τέλος, με την Τζέην να βρίσκει τον παλιό της εργοδότη και αγαπημένο και να ενώνονται με τα δεσμά του γάμου.

Ένα πυκνογραμμένο, αλλά εξαιρετικά καλογραμμένο βιβλίο, που, πολλές φορές φτάνει στα όρια της υπερβολής, όμως έχει αγαπηθεί με πάθος από το αναγνωστικό κοινό.

Η Τζέην Έυρ, μία λογοτεχνική ηρωίδα που γεννήθηκε το 1846 από τη Σαρλότ Μπροντέ, κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει μέσα στο πέρασμα των χρόνων, αλλά και να καταξιωθεί, να παραμείνει αναλλοίωτη και να γίνει διαχρονική: το σύμβολο της γυναίκας που, παρόλο που μοιάζει αδύναμη, με οδηγό την αξιοπρέπεια και την ανιδιοτελή αγάπη, δεν παύει ποτέ να εξελίσσεται, να επιδιώκει τη δημιουργία και να στέκεται στα πόδια της, κόντρα στις πάσης φύσεως δυσκολίες και αντιξοότητες.

Και όλα αυτά χωρίς να είναι καν «όμορφη». «Η Σαρλότ επέμενε πάντα ότι έφτιαξε την Τζέην Έυρ άσχημη και μικροκαμωμένη σαν τον εαυτό της ώστε ν’ αποδείξει στις αδελφές της ότι μια ηρωίδα δεν χρειάζεται να είναι όμορφη για να είναι ενδιαφέρουσα…»

Για το Book Tour, Γιώτα Κοτσαύτη.

…

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

Η Τζέην Έυρ της Σάρλοτ Μπροντέ αποτελεί ανεπανάληπτο επίτευγμα στην ιστορία της λογοτεχνίας. Είναι η "αυτοβιογραφία" μιας ορφανής κοπέλας, που αφηγείται την πορεία της ωρίμανσής της στις τραχιές συνθήκες της πρώιμης βικτωριανής Αγγλίας καθώς και τον αγώνα της να ζήσει μια ζωή πιο πλούσια και πιο πλατιά απ' αυτήν που της επιφυλάσσει η κοινωνία της. Όταν βιώνει έναν μεγάλο έρωτα, πιστεύει ότι τα βάσανά της τελειώνουν, αλλά τα πράγματα δεν εξελίσσονται όπως τα περίμενε. Η Σάρλοτ Μπροντέ παρουσιάζει αυτήν τη γεμάτη πάθος και ένταση ιστορία μ' έναν τρόπο εξαιρετικά άμεσο και βιωματικό, αναπαριστώντας ολοζώντανον εμπρός μας έναν θαυμαστό κόσμο αισθήσεων και συγκινήσεων, πετυχαίνει να υπερβεί τα όρια του απλού μελοδράματος και πλάθει ένα από τα συναρπαστικότερα, δημοφιλέστερα και αρτιότερα μυθιστορήματα που γράφτηκαν ποτέ.

ΣΑΡΛΟΤ ΜΠΡΟΝΤΕ, Τζέην Έυρ, εκδόσεις Σμίλη.

Διαβάστε περισσότερα: http://www.booktourmagazine.com/news/%CF%84%CE%B6%CE%B5%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%8B%CF%81-%CF%83%CE%B1%CF%81%CE%BB%CF%8C%CF%84-%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%AD/