Η ιστορία της Μελισσάνθης

Εύρημα που βρέθηκε στην Αρχαία Ελεύθερνα και εικονίζει τη μέλισσα θεά

Γεια σας! Με λένε Τούλα, δηλαδή Δήμητρα, αλλά όλοι με φωνάζουν Τούλα χαϊδευτικά. Σας είπα ότι είμαι μέλισσα; Ναι, είμαι μια μικρή μέλισσα και ζω μαζί με την οικογένειά μου σε ένα ψηλό βουνό, τον Ψηλορείτη. Μου αρέσει πολύ εδώ, όλη την ημέρα παίζω με τα λουλούδια κι έχει πολλά πολλά, με υπέροχα χρώματα και διαφορετικές μυρωδιές που κάνουν τον κόσμο να ευωδιάζει. Τον χειμώνα κάθομαι μέσα στην κυψέλη, γιατί έξω έχει κρύο και χιόνι και μου αρέσει πολύ να ακούω ιστορίες από τη γιαγιά μου τη Δήμητρα που τόσο αγαπώ. Λέει τις πιο ωραίες ιστορίες! Όλοι τη φωνάζουν μελισσοπαραμυθού. Έτσι αποφάσισα να σας πω και γω μια ιστορία, την αγαπημένη μου. Η γιαγιά μου λέει ότι είναι πραγματική. Λοιπόν, καθίστε αναπαυτικά και ακούστε προσεκτικά. 

Κάποτε πριν πολλά χρόνια, εδώ σε αυτήν την περιοχή, στην περιοχή της αρχαίας Ελεύθερνας ζούσαν αρκετοί και σημαντικοί άνθρωποι. Είχαν ωραία σπίτια και ναούς, κάνανε πανέμορφα αγάλματα και κοσμήματα και απολάμβαναν κάθε μέρα τη φύση γύρω τους με τα νερά και τα ρυάκια, με τα πολλά δέντρα και το ψηλό βουνό. Εκεί μαζί τους ζούσαν και οι δικοί μου οι πρόγονοι, οι μέλισσες. Όλη μέρα δούλευαν ασταμάτητα χωρίς να παραπονιούνται καθόλου, μετέφεραν τη γύρη από λουλούδι σε λουλούδι και από δέντρο σε δέντρο, κάνανε μέλι, κερί, βασιλικό πολτό, πρόπολη, όλα τα καλά που κάνει μια μέλισσα. Η γιαγιά μου λέει ότι εκείνο το μέλι ήταν το πιο γλυκό και εύγευστο μέλι που έχει δοκιμάσει ποτέ άνθρωπος και να σας πω…την πιστεύω. Εκεί λοιπόν κατοικούσε και μια γυναίκα, που ασχολιόταν πολύ με τις μέλισσες αυτές και που δεν θα σας πω ακόμα το όνομά της. Η γυναίκα εκείνη ήταν πολύ όμορφη, με μεγάλα μάτια που έφεγγαν στον ήλιο και μαύρα μακριά μαλλιά όλο μπούκλες. Συνήθιζε να φοράει κάθε μέρα την κρητική ενδυμασία με ένα όμορφο επίβλημα, ξέρετε σαν εσάρπα, που σκέπαζε απαλά και τους δύο ώμους της, μία φαρδιά ζώνη μετάλλινη και μακριά φούστα στολισμένη με χρωματιστά τετράγωνα. Ήταν η ιέρεια του ναού του θεού Απόλλωνα, θεού του ήλιου και ήταν και προστάτιδα των μελισσών που φρόντιζε εκεί κοντά στον ναό, των προγόνων μου δηλαδή. 

Ο θεός Απόλλωνας, επειδή την αγαπούσε για την καλοσύνη της, της χάρισε ένα περιδέραιο με χάντρες που θύμιζαν λουλούδια. Ένα χρυσό, ένα από έβενο, να θυμίζει μέλισσα και φυσικά το όνομά της: Μελισσάνθη. Όλοι οι άνθρωποι στην αρχαία Ελεύθερνα τη συμπαθούσαν πολύ γιατί ήταν πάντα χαμογελαστή, καλόκαρδη, με μια καλή κουβέντα για τον καθένα. Αφού εκτός από τους κατοίκους ήθελαν να τη συναντήσουν και οι ταξιδιώτες που πήγαιναν στην Κνωσσό ή στην Κυδωνία. Όσοι προσεύχονταν στον ναό, ζητούσαν από τη Μελισσάνθη να τους συμβουλέψει για τη ζωή τους.  Εκείνη ετοίμαζε τον βωμό για να κάνει την ιερή τελετή της, πρόσφερε στον θεό Απόλλωνα μέλι, κρασί, φρούτα και καρπούς και του ζητούσε με τη σειρά της να στείλει καλές και ειρηνικές μέρες στον τόπο και στους ανθρώπους, ώστε να ευημερούν και να προοδεύουν. Μετά τους κερνούσε όλους από το μέλι και φεύγανε χαρούμενοι και αισιόδοξοι. Στον υπόλοιπο χρόνο της η Μελισσάνθη περιποιόταν τα λουλούδια της και φρόντιζε τις μέλισσες. 

Όλα κυλούσαν όμορφα, ώσπου ήρθε εκείνη η μέρα. Μια μέρα  που από το χάραμα ακόμα ο ουρανός γέμισε με μαύρα, απειλητικά,  πυκνά σύννεφα, που ούτε μια αχτίδα του ήλιου δεν μπορούσε να τα διαπεράσει. Άρχισε να φυσάει μανιασμένα και να βρέχει καταρρακτωδώς. Η Μελισσάνθη βλέποντας αυτή την κοσμοχαλασιά, χωρίς δεύτερη σκέψη, έτρεξε να προστατέψει τις μέλισσες. Μόνο αφού σκέπασε και προφύλαξε όλες τις κυψέλες και είδε ότι οι μέλισσες θα ‘ναι ασφαλείς ξεκίνησε να πάει πίσω στον ναό.  Τότε ακούστηκε μια δυνατή βροντή. Ο ουρανός φωτίστηκε από άκρη σε άκρη και ένας κεραυνός προσγειώθηκε πάνω στη Μελισσάνθη. 

Ο θεός Απόλλωνας βλέποντας το κακό που έγινε, την πήρε στα χέρια του και αφού της έδωσε αιώνια ζωή, τη μεταμόρφωσε σε μέλισσα, ώστε να μείνει για πάντα στον ναό, στην Ελεύθερνα παρέα με τις μέλισσες. Οι άνθρωποι την άλλη μέρα την αναγνώρισαν μέσα στις υπόλοιπες μέλισσες από το περιδέραιο που συνέχιζε να φοράει, αν και πιο μικρό πια. Τότε ετοίμασαν βωμούς έξω από τον ναό για να ευχαριστήσουν τον Απόλλωνα και έφτιαξαν προς τιμήν της κοσμήματα που απεικόνιζαν τη Μελισσάνθη. Από τη μια μεριά έβλεπες ένα κρινάκι, ένα άνθος και όταν το γυρνούσες ανάποδα έβλεπες τη θεά μέλισσα.  Ήταν η πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία που απεικόνισαν τη μέλισσα σαν θεά. Άλλοι λένε ότι έφτιαξαν κι ένα μικρό άγαλμα με τη μορφή της που αργότερα έφτασε μακριά, στη Γαλλία. Αλλά η γιαγιά λέει ότι αυτή είναι μια άλλη ιστορία, που ίσως να σας την πω κάποια φορά…

ΜΥΡΤΩ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η Μυρτώ Πετροπούλου γεννήθηκε το 1984 στην Καστοριά. Ακολούθησε το όνειρό της να γίνει αρχαιολόγος σπουδάζοντας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, στο τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. Γνωρίζει δύο ξένες γλώσσες και έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα με τη μυθολογία, την ανασκαφική συντήρηση και τον πολιτιστικό τουρισμό μέσα από προγράμματα του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και του Πανεπιστήμιου Αιγαίου. Συμμετείχε σε ανασκαφές σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και σήμερα μένει στο Κιλκίς, όπου είναι παντρεμένη, έχει αποκτήσει τον Άγγελό της και εξασκεί ελεύθερο επάγγελμα. Το 2019 κυκλοφόρησε την Ελληνική Μυθολογία « Με τα φτερά του Πήγασου»  από τις εκδόσεις Οσελότος.