Τσιμερίκα Θωμαή
«Ψωμί, παιδεία,
ελευθερία»
Ίσα που πρόλαβα
να μπω στο προαύλιο του σχολείου μου, όταν άκουσα τη φωνή του Διευθυντή. «Σήμερα
είναι μια ξεχωριστή, γιορτινή επέτειος, για όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της
χώρας. Αποτελεί γιορτή προς την μνήμη των φοιτητών που έφυγαν για πάντα, των
φοιτητών που αγωνίστηκαν εκείνο το τραγικό ξημέρωμα της 17ης Νοεμβρίου 1973.
"Ψωμί, παιδεία, Ελευθερία", το σύνθημα τους. Ένα σύνθημα αφύπνισης.
Η εξέγερση των
φοιτητών του Πολυτεχνείου είχε σκοπό την πτώση της τότε σκληρής εξουσίας, της
Χούντας. Η οποία απαγόρευε τις συγκεντρώσεις και την κυκλοφορία των πολιτών. Οι
φοιτητές ζητούσαν την ελευθερία λόγου, άποψης και ζωής, χωρίς φόβο. Ο
στρατιωτικός νόμος σκληρός. Δίνει εντολή, χωρίς ενδοιασμούς, το τεθωρακισμένο
άρμα να περάσει πάνω από την καγκελόπορτα του Πολυτεχνείου. Η πράξη αυτή είχε
ως αποτέλεσμα οι φοιτητές που ήσαν σκαρφαλωμένοι πάνω της, να καταπλακωθούν και
να τραυματιστούν από το τανκ, που πέρασε την κεντρική πύλη».
Τα λόγια του
Διευθυντή μ’ έκαναν να ανατριχιάσω. Τότε φώναξα «Ελευθερία, Παιδεία,
Δημοκρατία".
Οι
παρευρισκόμενοι και οι συμμαθητές μου με χειροκρότησαν.
Φωτάκη Ελένη
«Πρόσεχε, Ορέστη
μου, εκεί που πας».
«Μην ανησυχείς, μάνα,
Πολυτεχνείο για σπουδές πάω όχι στον πόλεμο!»
Η κόρνα του λεωφορείου
ήχησε για τελευταία φορά.
Το ίδιο σκηνικό συναντάμε
και στη Σπάρτη, εκεί που η Μαρία αποχαιρετάει τους δικούς της, για να συνεχίσει
τις σπουδές της στο Πολυτεχνείο.
«Σκέψου το Μαράκι
μου» παρακαλά η γιαγιά και σφίγγει το κομποσκοίνι στη τσέπη της.
«Γιαγιάκα, μη φοβάσαι,
στη θεία Ελένη πάω, θα είμαι καλά. Θα σπουδάσω και θα κάνω περήφανο το χωριό μας».
Ο Ορέστης κι η Μαρία
γνωρίστηκαν μέσω κοινών γνωστών. Τη μέρα που έκλεισε η πύλη του Πολυτεχνείου πιάστηκαν
χέρι χέρι και μπήκαν μέσα, δεν κοίταξαν πίσω ποτέ.
Ούτε όταν η κάνη
του τανκ έριχνε τη πύλη.
Ούτε όταν τα κόκκινα
γαρύφαλλα σκέπασαν τον ουρανό.
Οι γονείς τους, με
τις φωτογραφίες τους στα, χέρια ούρλιαζαν. Ορέστη από τον Βόλο, Μαρία από τη Σπάρτη.
Κανείς δεν τους είδε,
κανείς δεν τους άκουσε.
Στο χωριό η γιαγιά
έκοψε τα κόκκινα γαρύφαλλα από τις γλάστρες και τα πήγε στο μνημείο πεσόντων στη
πλατεία του χωριού.
Δύο ακόμα ονόματα
ήταν χαραγμένα στο κρύο μάρμαρο.
Ορέστης από τον Βόλο.
Μαρία από τη Σπάρτη.
Έπεσαν διεκδικώντας
ΨΩΜΙ-ΠΑΙΔΕΙΑ-ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ
Χίου Έλσα
Ήμουν κι εγώ εκεί.
Με μια τσάντα γεμάτη σουβλάκια. Όλη η παρέα κρατούσε κι από κάτι και το
περνούσε γρήγορα μέσα απ’ τα κάγκελα. Να φάνε οι φοιτητές, ν’ αντέξουν το ξενύχτι
ν’ αντέξουν το τραγούδι της ψυχής τους που μιλούσε για σπασμένες αλυσίδες κι άφταστα
ελπιδοφόρα όνειρα. Για ελευθερία, για ενάρετη γνώση και βαθιά ανθρωπιστική παιδεία.
Ήμουν κι εγώ εκεί. Κι είδα το παλικάρι το ψηλόλιγνο, με τη φυσαρμόνικα στο ένα χέρι,
γραπωμένο με τ’ άλλο στη κορυφή της σιδερόπορτας. Τότε που οι ερπύστριες πέρασαν
πάνω από σώματα και σιδεριές. Ήταν παιδί της λεβεντιάς, αηδονόλαλο, απ’ το νησί
της Ικαρίας. Δεν πέθανε στη πύλη. Τον έσωσε η κυλιστή του πτώση. Πέθανε κάποια χρόνια
αργότερα στη μάχη του πυρόφλεκτου δάσους. Για να σώσει απ’ τις φλόγες γέροντες και
παιδιά. Για να δώσει ζωή απ’ τη ζωή του. Τον κατάπιε η φωτιά κι έσβησε απ’ την ορμή
του αίματός του. Απ’ την ορμή της ανάσας του, απ’ το ποτάμι της αγάπης του. Οι χωριανοί
του τον ενταφίασαν με τραγούδια. Σαν τον αητό φτερούγιζε στη στράτα. Σαν τον αητό
άνοιξε χέρια για τον ουρανό. Ήξερε πως ο ουρανός αρχίζει απ’ το ψωμί, απ’ την παιδεία
και την ελευθερία.
Γράφτηκαν
με αφορμή το παιχνίδι γραφής εδώ:
https://www.facebook.com/groups/1006082537869676
Θα χαρούμε πολύ να μας
γράφετε τις εντυπώσεις σας ή, αν είστε εκπαιδευτικοί και δουλέψετε με κάποια
ιστορία στην τάξη σας, να μοιραστείτε την εμπειρία.
Το παρόν ιστολόγιο
λειτουργεί, εδώ και δέκα χρόνια, αποκλειστικά και μόνο αφιλοκερδώς (δεν έχει
καν διαφημίσεις, όπως η πλειοψηφία των ιστολογίων) κι η ανατροφοδότησή σας
είναι για μας ένα ισχυρό κίνητρο για να συνεχίσουμε.
Ηλεκτρονική διεύθυνση
επικοινωνίας: yotakotsafti1@yahoo.gr
Ευχαριστούμε θερμά!
